به نقل از «قدس آنلاین»

افزایش سطح زیر کشت کشاورزی، همزمان با بحران بی آبی و برداشت بی رویه از منابع آب

تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۳۴۰۲۰

به گزارش قدس خراسان، محمد درویش شامگاه سه شنبه در سمینار "بحران آب و چالش‌های توسعه پایدار" که در اتاق بازرگانی مشهد با حضور مدیران صنایع برگزار شد، اظهار کرد: در اولین نشست شورای عالی آب در سال  ۱۴۰۰ اعلام شد از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۲۰ میلیارد متر مکعب یعنی تقریبا به اندازه ۵ دریاچه ارومیه از سفره‌های آب زیرزمینی برداشت شده و به همین دلیل ایران درگیر مهیب‌ترین روند فرونشست زمین شده و در حال حاضر  این عدد به بیشتر از  ۱۴۰میلیارد معکب رسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

۴۶ درصد بحران در نوار شرقی است که خراسان بدترین وضعیت را دارد.  

درویش با اشاره به مناطق مستعد بیایان زایی در دنیا بیان کرد: بخش‌های بزرگی از ایران، خاورمیانه، آسیای جنوب غربی، ایالات متحده آمریکا استرالیا و آفریقا حساس‌ترین شرایط را نسبت به بیابان‌زایی دارند،یعنی اگر با تخریب روبه‌رو شوند امکان برگشت به شرایط قبل آن بسیار دشوار است، بنابراین باید در این مناطق چیدمانی از توسعه اتفاق بیفتد که منجر به تخریب غیر قابل جبران نشود. 

کنشگر آب و فعال محیط زیست تاکید کرد: میزان برداشت خراسان رضوی از سفره‌های آب زیرزمینی به ۳۰.۷ میلیارد متر مکعب رسیده که از بحرانی‌ترین استان‌های کشور است. یزد با۱۹۸ و خراسان رضوی با ۱۷۳ درصد بیشتر از میزان برنامه‌ریزی از منابع آبی خود آب برداشت کرده اند.  

وی نیاز آب شرب در کشور را ۸.۵ میلیارد متر مکعب دانست و تصریح کرد: آب قابل استحصال در کشور ۱۰۵ میلیارد متر مکعب است که ۸ درصد این آب می‌تواند نیاز آب شرب و بهداشتی مردم ایران را برای یک سال تامین کند. یعنی اگر با خشکسالی ۸۰ درصدی روبه‌رو شویم نباید برای تامین آب شرب مردم مشکلی ایجاد شود، در صورتی که اکنون حتی در رودبار نیز با قطعی آب مواجه  هستیم. 

درویش مشکل مدیریت و مصرف آب را دلیل کمبود آب شرب در استان خراسان رضوی عنوان کرد و ادامه داد: در منابع آبی خراسان رضوی به شدت با کمبود آب شرب روبه‌رو هستیم. این کمبود بیشتر ناشی از نارسایی منابع آب به دلیل مشکل در شیوه مدیریت و مصرف آب است. در حال حاضر مجبور هستیم ۱۹۰۰ لیتر در ثانیه از چاه‌هایی استفاده کنیم که به شدت خطرناک و نیتراته هستند و خطراتی برای سلامت دارند و  بحران آب در مشهد فوق‌العاده جدی است. 

فعال محیط زیست با یادآور شدن خطرات ایجاد آرامستان در گلبهار تصریح کرد: اخیرا در نزدیکی این آرامستان چند حلقه چاه جدید برای تامین آب شرب مشهد حفر شده است، اگر این غسالخانه راه‌اندازی شود بخشی از منابع آب زیرزمینی مشهد که اندک است و به آن نیاز زیادی داریم به شدت آسیب می بیند و آلوده می شود.  

وی بیان کرد: از ۶۱۰ آبخوان کشور ۱۱۸ آبخوان تا سال ۱۴۴۰ و ۳۵ آبخوان تا سال ۱۴۱۵ از بین خواهد رفت که معادل ۱۸.۴ میلیون نفر آب شرب، ۲۳۵ میلیون متر مکعب آب در بخش صنعت و ۱۵.۵ میلیارد متر مکعب آب کشاورزی است. 

درویش ضمن تاکید بر ضعیف بودن عملکرد در مدیریت شیرآبه ها عنوان کرد: سفره‌های آب زیرزمینی ما دچار بحران جدی در کمیت و کیفیت شدند. در کشور۳۲.۲ میلیارد متر مکعب پساب تولید می‌شود که به جای تصفیه این پساب‌ها، این فرصت را به بحران تبدیل کردیم و همه پروژه‌های تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی با شکست مواجه شده است. 

عضو سابق موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور خاطر نشان کرد: وسعت یخچال‌های کشور حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده که نتیجه آن کاهش آورد  رودخانه‌های ما با شیبی نگران‌کننده است و در کمتر از ۱۰ سال آینده عملا آب وجود نخواهد داشت و طرح‌های انتقال آب در مرکز ایران با شکست روبه‌رو خواهد شد. 
 
وی ادامه داد: ما در سال ۴۸ میلیارد تن گاز گلخانه ای تولید می‌کنیم و ایران جزو هفت کشور نخست است. ما در خراسان رضوی شاهد افزایش محسوس واحدهای آلاینده و آب‌بر هستیم. در حال حاضر اضافه برداشت ما ۲۰.۵ میلیارد متر مکعب است و در یک سرزمین پایدار ۴۰ تا ۶۰ درصد منابع آب قابل استحصال برداشت می شود و باید متوجه باشیم ۴۵ هزار روستا که تعداد زیادی از آن ها در خراسان رضوی قرار دارد خالی از سکنه شده است. 
 
وی بر اصلاح رویه های مصرف آب در بخش کشاورزی تاکید کرد و گفت: ما باید به دنبال اصلاح مدیریت در بخش‌های آب‌بر کشور باشیم. ضایعات در بخش کشاورزی ۶ برابر متوسط جهانی است. وزارت جهاد کشاورزی در گذشته برای کاهش ضایعات کشاورزی اعلام کرد نیاز به ۱۴۰۰ میلیارد تومان داریم تا طی ۵ سال با سرمایه گذاری ضایعات را کاهش دهیم اما عنوان شد پولی وجود ندارد در حالی که ۷۵۰ هزار میلیارد تومان برای ساخت سد هزینه کردیم و سالانه با هزینه  ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان آب بیشتری در اختیار بخش کشاورزی قرار می دهیم. 

درویش به تعداد سدهای کشور اشاره کرد و گفت: تعداد سدهای مخزنی کشور بیش از ۱۰۰۰ درصد رشد کردند که حاصل آن ۴۰۰ درصد رشد کشاورزی و رشد ۱۲.۴ برابری صادرات صادرات آب مجازی در قالب محصولات کشاورزی آب بر است. ۲۱ استان به جز گیلان در زمینه فرونشست وضعیت بحرانی دارند و ١۵دشت در استان فارس و ۱۱ دشت در خراسان رضوی دچار فرونشست شده است. 

عضو سابق هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور تاکید کرد: بیش از ۱۱ هزار هکتار از اراضی کشور در سال ۹۵ بیش از ۲ سانتی‌متر در سال فرونشست داشته که در سال ۹۸ میزان سطح درگیر فرونشست در کشور به ۳۸ هزار هکتار رسیده و در گزارش سال ۱۴۰۲ که منتشر شود قطعا این عدد بیشتر است. کاری که ایرانیان در نیم قرن اخیر با سرزمین خود کردند هیچ نسلی مرتکب نشده است.  

وی افزود: بحران در زابل جدی است و ۱۵ هزار نفر خانه و کاشانه خود را خالی کردند؛ زیرا امیدی ندارند که منابع آب آن‌ها تامین شود. مقصد آن‌ها نیز خراسان و گلستان است که هر دو با بحران شدید آب روبه‌رو هستند. 

درویش ادامه داد: می‌توانیم با یک جراحی بزرگ که دردناک هم خواهد بود کشور را نجات دهیم. ایران بالاترین میزان دریافت انرژی خورشیدی را دارد. اکنون عرصه‌ای به طول و عرض کمتر از ۲۵۰ کیلومتر یعنی یک پانزدهم خاک ایران می‌تواند نیاز کل مردم جهان را تامین کند و ما بزرگ‌ترین صادرکننده انرژی در جهان شویم. 

این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: باید به سمت تعریف اقتصادی برویم که آب‌محور نباشد. تکمیل تصفیه‌خانه‌ها و بازچرخانی آب، حمایت از فناوری‌های نوین در کشاورزی، حمایت از کسب‌وکارهای سبز، تقویت زیرساخت‌های توریسم سلامت، تقویت تجارت سبز با همسایه‌ها و سرمایه‌های اجتماعی و بسترسازی امن برای فعالیت‌های داوطلبانه از دیگر راهکارهای محافظت از منابع آبی است.

خبرنگار: طاهره فجرداوودلی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: بحران بی آبی چاه آب افزایش دما بارش باران کمبود آب مدیریت منابع آبی ۵ میلیارد متر مکعب خراسان رضوی آب زیرزمینی منابع آب روبه رو آب شرب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۳۴۰۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برق هیچ منبع آبی در تربت‌جام قطع نمی‌شود

ایسنا/خراسان رضوی مدیر امور منابع آب تربت‌جام گفت: در قطعی برق اردیبهشت‌ماه، برق هیچ منبع آبی در تربت‌جام قطع نمی‌شود.

یوسف اختری در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه کشاورزان تربت‌جام در مدیریت توأمان آب و برق نمره قبولی گرفتند، خاطرنشان کرد: در قطعی برق اردیبهشت‌ماه طرح مدیریت توأمان آب و برق چاه‌های کشاورزی استان، برق هیچ منبع آبی در تربت‌جام قطع نمی‌شود.

وی بیان کرد: بنا بر اعلام لیست چاه‌های مشمول اعمال محدودیت، در خصوص چاه‌های کشاورزی با مصرف آب و انرژی نامتعارف و بیشتر از پروانه‌های بهره‌برداری، با توجه به اهتمام جدی بهره‌برداران در زمینه مدیریت مصرف، رعایت الزامات قانونی و البته اقدامات مرکز کنترل و پایش چاه‌های شهرستان، هیچ اشتراکی از تربت‌جام قطع برق نخواهد شد.

مدیر امور منابع آب تربت‌جام افزود: طی ماه جاری در استان خراسان رضوی ۷۳۸ حلقه چاه کشاورزی مشمول اعمال محدودیت خواهند بود.

اختری گفت: در اسفندماه سال گذشته نیز تنها برق ۲ درصد چاه‌های کشاورزی تربت‌جام قطع  شده بود که البته در قیاس با سایر شهرستان‌های خراسان رضوی از حیث نسبت چاه‌های متخلف به کل چاه‌ها، کشاورزان شهرستان در طرح مدیریت توأمان آب و برق نمره قبولی گرفتند.

وی در ادامه از وجود ۸۲۲ حلقه چاه در شهرستان تربت‌جام خبر داد و افزود: ۶۸۸ حلقه چاه مربوط به بخش کشاورزی است که تمامی آنها مجهز به کنتور هوشمند شده‌اند.

 مدیر امور منابع آب تربت‌جام با بیان اینکه در این منطقه به دلیل برخی شرایط امکان حفر چاه غیرمجاز نیست، بیان کرد معدودی چاه غیرمجاز در روستاهای کوهپایه‌ای بوده‌اند که تمامی آنها شناسایی و مسدود شده‌اند.

وی با اشاره به اینکه هرچند در گذشته بیشتر از حد مجاز برداشت آب داشتیم اما با نصب کنتورهای هوشمند میزان برداشت آب رعایت می‌شود، اذعان کرد: اگر بخواهد برداشت آب بیشتر از حد مجاز و پروانه باشد توسط کنتور قطع می‌شود.

اختری با اعلام اینکه میزان برداشت آب در هر چاه متفاوت است، از ممنوعه بحرانی بودن دشت تربت‌جام خبر داد و گفت: هر ساله کمتر از یک متر افت سطح آب زیرزمینی دارد.

وی عنوان کرد: با نصب کنتورهای هوشمند و کنترل میزان برداشت آب، افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی رو به کاهش است به طوری که قبلاً میانگین افت سطح آب‌های زیرزمینی در سال یک متر و ۳۰ سانتیمتر بوده و اکنون به کمتر از یک متر رسیده و این روند همچنان ادامه دارد.

شهرستان مرزی تربت‌جام با ۲۶۰ هزار نفر جمعیت در ۱۶۰ کیلومتری جنوب شرق مشهد قرار دارد. این شهرستان از شرق با کشور افغانستان هم مرز است.

انتهای پیام